Archief van de rubriek ‘Boeken’
Niet te missen: ouder werk van Jonathan Franzen
Boekbespreking door Sante Brun
Na het verschijnen in 1992 van Jonathan Franzen’s tweede roman – hij was toen 32 jaar – stak een storm van kritiek op. De critici hielden wel een slag om de arm: Franzen had het talent om een groot romanschrijver te worden, maar Strong Motion was in laatste instantie toch een beetje mislukt.
Een deel van de kritiek had betrekking op de thema’s waar het boek om draait – de anti-abortusbeweging in de VS, de trucs van de industrie om onder milieuwetgeving uit te komen en godsdienstwaanzin, plus nog het een en ander – en op de manier waarop Franzen die thema’s met elkaar verbindt, en inderdaad: enigszins uitgebeend heeft het wel iets heel kunstmatigs.
Een fascinerend absurd verhaal van Veronesi
Boekbespreking door Sante Brun
In het bos bij een Italiaans bergdorpje, San Giuda – nomen est omen, hoewel het uitdrukkelijk om Judas Taddeus gaat – worden op een ochtend de lijken van een aantal mensen gevonden, voor een deel inwoners van het dorp, in de gestaag neervallende sneeuw. Het heeft zin hier de details te vermelden: Een dode door inademen van koolmonoxide; een lijk in verregaande staat van ontbinding; iemand gestorven door longoedeem als gevolg van uitgezaaide kanker; iemand onthoofd met een scherp mes, wellicht een sabel; een lijk, gewikkeld in een oranje doek; iemand gestikt in een korst brood; een kind gedood met een kaliuminjectie en geheel chirurgisch ontdaan van organen; een kind gewurgd nadat het verkracht was; de Ecuadoriaanse oppas van die twee, overleden aan een overdosis heroïne; een Sloveen, zelfmoord door een pistoolschot; diens zes maanden zwangere vrouw, vermoord nadat ze was verkracht door minstens vier mannen; de doodgestoken foetus van de vrouw; het lijk van een Oekraïense, gedood door een al twee eeuwen uitgestorven haai; en een kind van drie, dat verdwenen is. Tevens wordt later vastgesteld dat het bloed op een van de bomen in het bos waar de lijken gevonden zijn, van álle slachtoffers afkomstig is.
Een doelloze schrijver op een schimmige berg
Boekbespreking door Sante Brun
Marcus Kolpa kennen we al uit Dis van Marcel Möring. In mijn stukje over dat boek schreef ik al dat Möring Dante is, want Dis is de naam van de stad in Dante’s hel. Louteringsberg, Mörings nieuwe roman, waarin we ons helemaal concentreren op Kolpa, is het Vagevuur en ik neem aan dat er nog een deel zal volgen dat Paradijs zal heten.
Daphne du Maurier
Ze had de titel van Dame of the British Empire (werd dus aangeduid als lady), de dochter van een vooraanstaande Britse acteur, kleindochter van een beroemde karikaturist (onder meer Punch) en getrouwd met een luitenant-generaal, ‘Boy’ Brown, die overigens omstreden was in verband met zijn rol tijdens de operatie Market Garden en de Slag om Arnhem.
Daphne du Maurier (1907-1989), schrijfster. Zestig jaar geleden las ik, in vertaling, haar roman Jamaica Inn uit 1936 , aangespoord door de indruk die de gothic novel ‘Rebecca’ op me had gemaakt. Ik denk dat Du Maurier, met name in Nederland, zwaar is onderschat, in de trant van ‘laat haar toch lekker haar tuintje wieden in Cornwall’. Maar ondertussen…
De Indo roept: Juffrouw Jansen, hoe laat is het?
Boekbespreking door Sante Brun
Dit is zo’n boek waarvan je voortdurend denkt: daar ben ik bij geweest. Of bijna bij geweest: Asta’s Ogen, van Eveline Stoel. Het is de geschiedenis van een grote familie Indische Nederlanders, aan de hand van het levensverhaal van Asta Hoyer-Fredriks, geboren in Soerabaja, Java in 1917, overleden in Oss, Noord-Brabant in 2003.
‘Het lichaam van Clara’, magistrale roman Jan Siebelink
Boekbespreking door Sante Brun
Clara Hofstede, 61 jaar oud en sinds jaren alleenwonend in haar huis in de Buys Ballotstraat in Den Haag, heeft te horen gekregen dat haar hond zo ziek is dat hij zal moeten ‘inslapen’, en met die boodschap onderweg naar huis ontmoet zij de schrijver Oscar Sprenger, die het huis bekijkt waar Louis Couperus Eline Vere heeft geschreven. Sprenger deelt haar mee dat hij een boek schrijft dat Clara heet, een paar dagen later komt hij zelfs bij haar op bezoek en een poosje later stuurt hij haar een exemplaar van het boek.
The Father, boek bedoeld als film
Boekbespreking door Sante Brun
Vito Bruschini is een Italiaanse journalist die liefhebbert in geschiedenis, en zich graag mag aanschurken tegen de grote wereld van de Hollywoodfilm. Daar is natuurlijk geen bezwaar tegen. Ook niet tegen het feit dat hij zijn eerste roman feitelijk uit commerciële motieven heeft geschreven. Na Mario Puzo’s The Godfather – was iets dergelijks niet meer geschreven, had een vriend eens tegen hem opgemerkt, het werd tijd voor een ‘vervolg’.
Hans van Mierlo (1931-2010) mijmert over zijn jeugd
Aan memoires is hij nooit toegekomen. Hij had een natuurlijke aversie tegen het obligate en misschien vond hij zichzelf ook geen briljant schrijver, waarin hij aantoonbaar – weer eens – gelijk had. Hans van Mierlo, journalist, politicus, denker en mede-oprichter – icoon – van de naar staatsrechtelijke vernieuwing strevende politieke partij D66, overleed (op 11 maart) een jaar geleden op 79-jarige leeftijd.
Er is nu toch een boekje van hem verschenen, van nauwelijks tachtig bladzijden. Zoals de titel, Het kind en ik (naar een opgenomen gedicht van Nijhoff) al zegt, gaat het voornamelijk over zijn jeugd in Ginneken, tegenwoordig stadsdeel van Breda, en over zijn familie, zijn ouders, Wereldoorlog 2, die hij mede moest doorstaan, kortom de niet weg te cijferen achtergrond van alles. Hans van Mierlo was dus ook een nostalgicus, een romanticus en een gevoelig mens, maar dat laatste wisten we al.
Een keerpunt of een misverstand?
Boekbespreking door Sante Brun
Tijdens het lezen van het boek Clausewitz had ik de neiging geregeld te kijken naar de omslag. Daarop is afgebeeld het schilderij van Richard Caton Woodville, The Charge of the Light Brigade. Je ziet op dat schilderij een scène uit de Krimoorlog van 25 oktober 1854 (de schilder was toen nog niet geboren) voorstellende de aanval van een Britse cavalerie-eenheid van ruim zeshonderd man (en paard) die op grond van een verkeerd gegeven of begrepen (dat is nooit opgehelderd) order een aanval inzetten op de Russische tegenstanders. Ze sneuvelden vrijwel allemaal.
Met Kluun hebben we het nu wel gehad
Boekbespreking door Sante Brun
Stijn van Diepen, zijn vrouw Carmen en dochter Luna, allemaal uit Komt een vrouw bij de dokter van Raymond van de Klundert (Kluun) zijn vanaf nu blijkbaar stripfiguren die nog heel wat avonturen gaan beleven.
Persoonlijk ben ik nog steeds van mening dat Kluun een éénboeksauteur is gebleven, nadat het vervolg op Komt een vrouw… genaamd De Weduwnaar, op het eerste hoofdstuk na, een saai boek met de spanning van een oude vaatdoek was gebleken. Louter wegens de ophef die gemaakt werd over zijn nieuwe boek, en de opzichtige vergelijking van dat boek met Zomerhuis met zwembad van Herman Koch, heb ik het gekocht.
Silvio Berlusconi en de vrieskist
Boekbespreking door Sante Brun
Wat is het eerste dat je moet doen als een pensioentrekkende huisgenoot thuiskomt met de boodschap dat hij niet lang meer te leven heeft? Ja, wat anders dan een voldoende grote vrieskist kopen. De patiënt gaat dood maar in plaats van hem/haar te begraven vries je hem/haar in en blijft verder ongestoord tot in lengte van jaren zijn/haar pensioen ontvangen. Een boodschap die hier ten huize met gejuich werd ontvangen. (Opa wordt vandaag 140. O die, in die vrieskist, bedoel je.)
Volgens Anne Branbergen en Martin Šimek staan er in Italiaanse huizen honderden van die vrieskisten en mij lijkt het ook wel een knusse gedachte, je hebt opa toch altijd bij je en dagelijks klop je even vriendelijk op het deksel:Mille grazie, nonno.
Een nette man tussen de horken van Deshima
Boekbespreking door Sante Brun
Jacob de Zoet, in dienst van de VOC is een steile protestant uit Domburg in Zeeland, die in zijn godsdienstijver zelfs zo ver gaat dat hij een psalmenboek naar Deshima smokkelt – de Japanners zouden hem zwaar straffen als ze het ontdekt hadden. Op het eiland treft De Zoet zijn ‘collega’s’ aan, die je rustig kunt samenvatten als een zootje ongeregeld, een stel botte racisten die desgewenst elkaar zouden vertrappen als er iets mee achterover te drukken viel. De Zoet is daarentegen een sympathieke man met nieuwsgierige belangstelling voor de cultuur van de Japanners – hij wordt zelfs verliefd op een Japans meisje.
Een adembenemende whodunnit
Boekbespreking door Sante Brun
‘Zie je nou wel, hoe die dokters elkaar uiteindelijk de hand boven het hoofd houden?’ Dat zou inderdaad een conclusie kunnen zijn als je met een zucht het boek Zomerhuis met zwembad van Herman Koch dichtslaat, maar dan doe je toch deze roman, of beter gezegd: deze whodunnit, tekort.
Dat moet wel mislopen
Boekbespreking door Sante Brun
Nog niet eerder gehad: dat je een boek qua toon en sfeer vergelijkt met het boek dat je ervoor las. Dit keer wel. Eerst de brede, slordige hanenpoten en het achteloos taalgebruik van Arnon Grunbergs Huid en Haar, vol mensen en vooral hun onderlinge relaties; direct gevolgd door de minutieuze ontleding in zorgvuldig en bijna barok beeldend Nederlands van de inwendige monoloog van één persoon in De Weldoener van P.F. Thomése. (Inmiddels ben ik begonnen aan Tikkop van Adriaan van Dis: journalistiek.) Het is zoiets als de ervaring die ik ooit opdeed met bierdrinken: na een flinke slok Heineken smaakte de op zich uitstekende Grolsch in het volgende café ineens naar oude uien.
‘Nederland leest’ dit najaar Campert
De CPNB heeft Het leven is vurrukkulluk (1961) van Remco Campert uitgekozen voor de actie Nederland Leest, het komend najaar. Dit meldt nrc vanavond. Ik ben benieuwd of deze populaire en veelgeprezen, ironische roman de actie nieuw leven in zal blazen, want de afgelopen jaren ging het daarmee bergafwaarts.
Lees verder op Manieren
Econoom bevrijdt zich van zijn vrouwen
Arnon Grunberg: Huid en haar – Boekbespreking door Sante Brun
Eerst maar eens de taalbehandeling van Arnon Grunberg. Dat gaat namelijk van kwaad tot erger. Dat hij als stijlmiddel het door elkaar mengen van tegenwoordige en verleden tijd hanteert, dat mag hem intussen vergeven worden. Maar als hij bedoelt ‘Hij keek hemmedelijdend aan’, maar schrijft: ‘Hij keek hemmeelijwekkend aan,’ dat kan ik dat niet goed rekenen. Ook niet als hij schrijft: ‘Hij behoorde tot een van de beste veertig Adam Smithkenners van de wereld.’ En waar ik ook behoorlijk aan moet wennen is dat Grunberg in het grootste deel van zijn nieuwste romanHuid en Haar een soort kinderboekenstijl hanteert.
De actualiteit van de nieuwe Umberto Eco
Boekbespreking door Sante Brun
Il Cimitero di Pragavan Umberto Eco mag dan een typische negentiende-eeuwse roman vol duivelse riten, dolksteken in het duister en smerige krochten zijn (die doen denken aan Das Parfüm van Patrick Süsskind) en van gemene dubbelspionnen, culminerend in leven en dood van een typische ‘hysterische’ vrouw genaamd Diana Vaughan – er is sindsdien niet veel veranderd. En ergens ben ik dan ook een passage tegengekomen die een aardige beschrijving geeft van de decadente verrotting van de Italiaanse samenleving, zoals teweeg gebracht door de gewetenloze ordinaire zakenm an Silvio Berlusconi.