ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Boeken’
Gecompliceerde man, maar briljant denker
maart 19th, 2025 | 
Author: Godfried Bomans heeft na meer dan een halve eeuw eindelijk zijn biografie
oeveel kwaliteitsboeken moet je schrijven om erkenning te krijgen? Die vraag
kun je stellen als het gaat over Godfried Bomans (1913-1971). Afgezien van gebundelde Sprookjes, columns en beschouwingen in de Volkskrant en Elseviers Weekblad (tegenwoordig EW) zijn van hem eigenlijk slechts twee nog altijd zeer genietbare boeken algemeen bekend: Pieter Bas en Erik of het Klein insectenboek. Bas is de weerspiegeling van Bomans’ bijzondere belangstelling voor (de schrijvers van) de negentiende eeuw, Charles Dickens voorop en verder onder anderen Hildebrand en de geestige versjesmaker Piet Paaltjens (pseudoniem van François HaverSchmidt) .
De vraag over de erkenning is hier nog steeds niet beantwoord. Maar me dunkt: één meesterwerk is voldoende. En Bomans publiceerde meer aan kwaliteitswerk dan het misprijzen van jongere schrijvers tijdens zijn relatief korte leven (hij was 58 toen hij aan angina pectoris overleed) rechtvaardigt. Hij kreeg ook nooit een literaire prijs. Te midden van auteurs werd hij te boek gesteld als ‘grappenmaker’. Ik lees dit in de biografie, geschreven door de Neerlandicus en literatuurrecensent Gé Vaartjes, die onlangs 54 jaar na Bomans’ dood is verschenen.
Posted in 
Wachten op een ramp
Peter Stiekema
ucifers Hammer (de hamer van Lucifer) uit 1977 is een boek van Larry Niven dat gaat over een apocaliptische ramp met een komeet die een groot deel van het leven op aarde zal vernietigen. De komeet wordt te laat ontdekt en eerst is er maar een heel kleine kans dat hij de aarde zal raken maar het gebeurt toch. Na de inslag wordt de aarde overspoeld met tsunami’s die een hoogte van 700 meter bereiken. Voor zover mogelijk vluchten de mensen de bergen in als ze voor de ramp worden gewaarschuwd.
Mussolini – deel 4 van Scurati’s romanserie
et vierde deel van de romanserie over Mussolini van de Italiaanse historicus Antonio Scurati, genaamd Het uur van het noodlot (l’Ora del destino) is een indringende beschrijving van een beslissende periode in de Tweede Wereldoorlog: van juni 1940 tot juli 1943, de periode waarin niet alleen Hitler de oorlog begint te verliezen, maar waarin ook Italië op bijna potsierlijke wijze het loodje moet leggen tegen Albanië, Griekenland en Joegoslavië maar ook tegen de genadeloos oprukkende legers van met name Groot-Brittannië en de Verenigde Staten.
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
Het leven in een naoorlogse wijk
Boek 75 jaar Wilhelminadorp is tekenend voor een tijdperk
p het eerste gezicht is het een jubileumboek zoals er wel meer verschijnen: 75 jaar Wilhelminadorp. Maar de ondertitel belooft al iets meer: ‘De geschiedenis van een kerkdorp op de Bestsche Heide’. En in de praktijk beschrijft het ’t leven zoals het was in een kort na de oorlog ontstane en uiteraard fors gegroeide Brabantse woonwijk. Wie al wat ouder is, herkent er als gemiddelde Nederlander heel veel in. In elk geval overstijgt het boek daarmee zijn plaatselijke waarde.
Wilhelminadorp is omstreeks 1949 ontstaan als eerste uitbreiding van wat ook wel aauw Best wordt genoemd. Een kerkdorp; het was overwegend katholiek en het had vele jaren ook een eigen plaatsnaambord totdat het niet meer paste, toen Best met de ene woonwijk na de andere werd uitgebreid. Aan Wilhelminadorp werd trouwens ook een wijk vastgeplakt: Kantonnier, wat grote invloed had op de samenstelling van de bevolking en dus ook op de samenleving als zodanig.
Diepste ellende in het zicht van de bevrijding
Geschiedenis Kamp Vught gecompleteerd
Reconstructie van een stuk spoorlijn met ‘veewagens’ voor het transport van gevangenen naar Duitsland in Kamp Vught. Foto Jan van de Ven/Nationaal Monument Kamp Vught
n het zicht van de bevrijding van Zuid-Nederland, nu 80 jaar geleden (het kanongebulder was bij wijze van spreken al te horen) zijn de gevangenen van het Kamp Vught, voor de Duitse bezetter Konzentrationslager Hertogenbusch, in de diepst denkbare ellende gestort: massale executies, onmenselijke treintransporten in krappe en smerige veewagens naar Duitse kampen met vaak dodelijke gevolgen door ontberingen en regelrechte moord.
Reichsführer SS Heinrich Himmler had bevolen, alle sporen uit te wissen, wat betekende ‘afvoer’ van de gevangenen en vernietiging van de administratie. De geschiedenis van Kamp Vught is door de journalist Ad van Liempt in zijn boek Wraak op het verzet gedetailleerd op een rijtje gezet, zodat je het best kunt spreken van een completering van dat verhaal, zodanig zelfs dat relatief ingewijden er materiaal in vonden waar ze tot dusver geen weet van hadden.
Klimaatellende wellicht migratie bevorderend
xtreme hitte, ernstige droogtes – beide van invloed op de landbouwproductie en de watervoorziening – hebben onder meer in Syrië aanwijsbaar tot (meer) migratie geleid. Wat andere klimaatellende, zoals overstromingen en aardverschuivingen, op dit gebied zullen veroorzaken, blijft nog even afwachten.
D-Day 80 jaar geleden
Op 6 juni, is het 80 jaar geleden dat een enorme invasie van geallieerde troepen landde op de kusten van Normandië, teneinde ‘in een paar weken Hitler en zijn trawanten op de knieën te dwingen’. Dat viel ‘n beetje tegen.
Tien jaar geleden, bij de zeventigste verjaardag, besprak ik Anthony Beevor’s bestseller over de operatie en wat daar op volgde: D-Day is eigenlijk een heel beperkt begrip, concludeerde ik. Er zijn volop redenen opnieuw de aandacht te vestigen op dit verhaal.
<- Opperbevelhebber Dwight D. Eisenhower daags voor de landingen in gesprek met een lid van de roemruchte 101e Luchtlandingsdivisie.
Schoonheid als levensverlenging
aar vind je troost in, nee, dat is te zielig: waar word je door opgepept? Ik heb dat met weelderig groen, met robuuste bloei, zoals van een oergezonde, volwassen rododendron, met de aanblik van lekkere dikke baby’s, kleine jonge hondjes, aapjes en varkentjes, borden met smakelijk opgemaakte gerechten, sommige schilderijen en foto’s.
Meer op SanteLOGie — Voorpagina hhBest
De onmisbaarheid van een democratisch Europa
n Nederland zijn de verkiezingen van de leden van het Europarlement op donderdag 6 juni. Nooit op zondag, volgens een oeroud (calvinistisch) principe. In tegenstelling tot bijvoorbeeld België, waar het electoraat (wettelijk verplicht) op 9 juni zal opdraven. Daar valt de EU-verkiezing trouwens samen met landelijke en zelfs gewestelijke verkiezingen. Helemaal fout, begrijp ik uit het boek Wij zijn Europa van Reinier van Lanschot. Die erkent daarin dat er van alles mankeert aan de EU, vooral democratisch, maar toont ook aan dat het Verenigd Europa uiteindelijk onmisbaar zal zijn en voegt suggesties toe voor verbetering.
Tussen twee werelden
Sante Brun
tefan Jordan en Theresa Kallis zijn begin veertig jaar oud en
hebben, alweer twintig jaar geleden, samen kunstgeschiedenis gestudeerd in Münster. Ze zijn elkaar daarna uit het oog verloren, Stefan is journalist geworden en heeft een veelbelovende carrière op de redactie van een Hamburgs weekblad, Der Bote, dat gemakkelijk herkenbaar is als Der Spiegel. Uit het oog verloren zijn ze elkaar doordat Theresa na de dood van haar vader diens melkveebedrijf in de deelstaat Brandenburg, voormalig DDR, overneemt. Ze ontmoeten elkaar na twintig jaar toevallig in de metro in Hamburg en beginnen een moderne correspondentie: via Whatsapp en e-mail. Het is mei 2021.
Zo begint Zwischen Welten, een vuistdikke roman-in-brieven, geschreven door Juli Zeh en Simon Urban. Het hele boek bestaat uit Whatsapp- en e-mailberichten.
De strijd tegen de knechting van Brabant
De bokaaldrinkers van Zegenwerp
aarten 
W. van Boven, oud-rijksarchivaris in Noord-Brabant, heeft met De bokaaldrinkers van Zegenwerp een waardevolle aanvulling geleverd op de geschiedschrijving van dit landsdeel. Het boek, uitgegeven in de serie van Zuidelijk Historisch Contact en mooi verzorgd door Picture Publishers, gaat over de patriottentijd 1785-1787 en in het bijzonder over de ontwikkelingen in die periode in
’s-Hertogenbosch en omgeving.
Belangrijke bron is een gastenalbum dat zich nog steeds bevindt op het landgoed Zegenwerp bij Sint-Michielsgestel, destijds bewoond door de uit Dordrecht afkomstige patriot Hendrik de Roo en momenteel eigendom van de stichting Brabants Landschap.
Gelijkschakeling Nederlandse dagbladen
‘De Belg’, onthullend boek over DPG-baas Christiaan van Thillo
ijlen Ton Brouwers, meer dan 25 jaar hoofdredacteur van het Eindhovens Dagblad, (ED) verbood in zijn tijd nog een snipper over carnaval in de krant van Aswoensdag (de dag erna). Jammer voor de carnavalsvereniging in Budel, want die pleegt haar optocht altijd op dinsdag te houden, maar het was niet anders. Een groot verschil met de situatie vandaag, nu het ED met zo ongeveer 80% van de Nederlandse dagbladen in handen is van de Belgische familie Van Thillo, opererend onder de naam De Persgroep (DPG). Want de filosofie van dit conglomeraat luidt: brengen wat de lezer wil. Dit ontleen ik aan het pas verschenen boek De Belg van Mark Koster. Ondertitel: ‘Christian van Thillo, de mediakoning van de Lage Landen’.
Verwende Amerikanen en het klimaat
Sante Brun
iet dagelijks,
wel vaak, plaatst de Amerikaanse schrijver Thomas C. Boyle foto’s op Twitter; vaak van zijn hond (met zwarte krullen), zijn glas rode wijn voor het knappend haardvuur, en ’s morgens vroeg de weg die voert langs Boyles huis in Santa Barbara, Californië. ( Ik ben stikjaloers op dat huis: een schepping van Frank Lloyd Wright.)
Die weg is op de foto’s opvallend vaak nat van de regen, afgelopen jaren plaatste Boyle zelfs foto’s van de gevolgen van spectaculaire overstromingen.
Die natheid past niet in het nieuwste boek van deze schrijver. Het heet Blue Skies, wellicht een verwijzing naar een song van Ella Fitzgerald, die begint met
Blue skies
Smiling at me
Nothing but blue skies
Hugo Adema rekent af
Sante Brun
en grootvader van honderd jaar, Willem Adema de
Oudere die zich in de Tweede Wereldoorlog bij de SS aan het Oostfront schuldig heeft gemaakt aan afzichtelijke oorlogsmisdaden en daarvan een dagboek heeft bijgehouden, een dagboek dat in handen valt van een van zijn kleinzonen, Hugo. Hugo is kunstschilder die in een crisis verkeert door het plotselinge vertrek van zijn vrouw; het is in die stemming dat Hugo besluit af te rekenen met zijn grootvader, zijn grootmoeder, zijn ouders en zijn tweelingbroer Willem. Hij is verstoten uit de familie die na de oorlog het familievermogen vergaard heeft door het inzetten van technisch vernuft voor de olie- en gasindustrie op zee.
Ziehier een introductie van het boek Nirwana van Tommy Wieringa.
Biografie van het korte leven der hippies
Sante Brun
T
he
Bonfire Vanities, A Man in Full, I Am Charlotte Simmons, Back to Blood. De vier laatste boeken van Tom Wolfe, denk ik zo, ongeveer, zijn romans. De ondergang van een beursspeculant, dito van een sportheld die het te hoog in de bol heeft, de gruwelijke toestanden op een Amerikaanse universiteit, het racisme bij de politie. Zo’n beetje alles waarmee tijdens Wolfes leven – hij overleed in 2018 – de Amerikaanse samenleving zich bezighield, nou ja, alles: er is natuurlijk veel meer, maar met name door deze boeken viel het allemaal erg op, mede door de opvallendheid van de auteur. Wolfe, een benadigd schrijver, politiek flink rechts, een dandy in zijn eeuwige witte kostuums.
Karel de Grote met een korreltje zout
Sante Brun
arel de Grote werpt een slagschaduw op mijn leven.
Mijn vader placht mij te vertellen over een boek dat zijn moeder hem had voorgelezen, waarin sprake was van Berta met de Grote Voeten. Die blijkt ook echt bestaan te hebben: ze was Karels moeder. Zijn vader was een klein menneke, dan ook Pepijn de Korte genaamd.
Een onderwijzer op de lagere school in Nijmegen raakte over twee dingen niet uitgepraat: over de route die Jezus aflegde door de straten van Jeruzalem vlak voor zijn kruisiging, en over Karel de Grote.
De Vlaamse emancipator
oen onlangs de canon van de Vlaamse geschiedenis verscheen, klonk onmiddellijk de klacht ‘Paul van Ostaijen staat er niet in’. Wat weer leidde tot grappen als ‘het bier en de frietkotten ook niet’. Laat nu toevallig, eindelijk kun je wel zeggen, net de biografie van de Vlaamse emancipator (in meerdere opzichten) zijn uitgekomen. Een turf van, inclusief voetnoten en namenregister, negenhonderd bladzijden, waaraan Matthijs de Ridder, met hulp van velen, tientallen jaren heeft gewerkt. Ondertitel: ‘De dichter die de wereld wilde veranderen’.
Liefde in een bedorven wereld
Sante Brun
nbedorven
kinderen en simpele bescheiden mensen zijn in het leven de beste ‘adviseurs’, een grote liefde uit je vroege jeugd kun je maar beter koesteren, ze zullen uiteindelijk zegevieren tegen de bedorven grote mensenwereld, die voos is en berekenend, die kwaadaardig kan en/of zal blijven.
De Italiaanse schrijver Niccoló Ammaniti baseert vrijwel al zijn werk op deze eenvoudige uitgangspunten en ook voor zijn nieuwste boek, La Vita Intima (in vertaling Het Intieme Leven) is dat het geval.
Ook weer net als zijn vorige boeken weet Ammaniti zijn gedachtewereld onder te brengen in een spectaculaire en soms hilarische avonturenroman, die tot letterlijk het laatste moment de spanning erin weet te houden. Dat alles in een heerlijk lopend Italiaans, waar veel moderne Italiaanse schrijvers patent op hebben. Read the rest of this entry »
Een tegendraadse man, een Saab en een wilde kat
ijkelijk laat met het lezen van deze debuutroman van de Zweed Fredrick Backman. (Heeft wellicht te maken met mijn voorkeur voor non fictie.) Een man die Ove heet is niettemin een wereldsucces en terecht lijkt me. De naam Ove komt in het boek trouwens – afgezien van in elke hoofdstuktitel – wel duizend keer voor. Probeer die naam als Nederlander maar niet uit te spreken, weet ik van onze dochter, die zowat alles kan imiteren. In sommige vertalingen heet de hoofdfiguur trouwens Otto ->
Tambora gaf het ‘goede’ voorbeeld
Sante Brun
en van de stromingen onder de wegkijkers van de klimaatverandering is de mening toegedaan dat het ons, nietige mensen, volstrekt onmogelijk is om door ons handelen iets als een klimaatverandering van enig formaat teweeg te brengen.
Het boek De schaduw van Tambora beschrijft Philip Dröge wat, maar net tweehonderd jaar geleden, de ingrijpende gevolgen waren van de uitbarsting van één vulkaan, de Tambora op het Indonesische eiland Soembawa. (Dat kennen wij, ouwe zakken, nog wel van de lagere school, de kleine Soenda-eilanden: Bali, Lombok, Soemba, Soembawa, Flores, Timor.)