ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Boeken’
Schrijven als eerste levensbehoefte
mei 25th, 2022 | 
Author: Biografie Hella Haasse
et mag dan een cliché zijn, iemands bijzondere kwaliteit aan te duiden als ’tweede natuur’, het staat onomstotelijk vast dat schrijven (en lezen) de eerste levensbehoefte was van Hella Haasse (1918 – 2011). Ik leid dit af uit haar biografie, waaraan de journaliste Aleid Truijens acht jaren heeft gewerkt. Een boek van meer dan 500 bladzijden, waarmee we de schrijfster Hella S. (van Serafia) Haasse grondig leren kennen.
Posted in 
De Boekenweek en de scholen van mijn leven
e Boekenweek loopt ten einde en ik heb het Boekenweekgeschenk uit én het Boekenweekessay uit en begrepen.
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
Veelgelezen brieven van een volksschrijver
Boekbespreking door Sante Brun
aar krijg 
je de ware revist wel mee naar de boekhandel: een nieuw boek met brieven van de volksschrijver van stad en land, ook nog vormgegeven zoals Oom Gerard het graag gezien zou hebben: uiteraard gebonden, zonder stofomslag maar wel in rood en roze linnen, geen opwindende plaatjes of zo, maar alleen de titel in rood en zwart (waarom niet ergens een accent in violet?).
Die titel: Gerard Reve, Zeer Fijne Boy, Brieven aan Jef R. (1986-1997)
Jaloers op zoveel fantasie
Boekbespreking door Sante Brun
eestal kan het me niet erg 
veel schelen of een boek dik of dun is. Een dun boek heb je doorgaans eerder uit, dat is het verschil.
Dit boek had voor mij een keer of tien zo dik mogen zijn. Het past dan door zijn formaat niet gemakkelijk in de boekenkast, maar dat is in dit geval niet erg, want ik houd het graag bij de hand, om er zo nu en dan eens in de te bladeren. En dan opnieuw bekruipt mij de gedachte: het had heus wel wat dikker mogen zijn. En wat ben ik jaloers op zoveel fantasie.
Ik zal maar gauw tot de essentie komen: het boek waar ik het hier over heb heet kortweg Terra Ultima van Raoul Deleo, samengesteld door Dr. Noah J. Stern, bioloog.
Het ware verhaal van een 18e-eeuws planetarium
De Hemelbouwer, biografie van Eise Eisinga
Het werkende planetarium zoals het in de huiskamer van de familie Eisinga nog steeds te zien is. Afbeelding aan de binnenkant van de omslag van het boek De Hemelbouwer, met beknopte maar alles zeggende toelichting.
ver Eise Eisinga (Dronrijp 1744 – Franeker 1828) de – je kunt wel zeggen wereldberoemde – bouwer van het planetarium in Franeker, is onnoemelijk veel verteld en geschreven, maar dat heeft als onvermijdelijk geleid tot nogal wat mythevorming. Zo zou de wolkammer dat kunstwerk min of meer heimelijk op z’n eentje in en rond zijn huiskamer in het pandje De Ooijevaar tegenover het Franeker stadhuis hebben gemaakt als een antwoord op allerlei waanideeën die in zijn tijd de ronde deden over het heelal en een verwachte stand van planeten, die het einde van de wereld zou veroorzaken. Met dit soort verhalen rekent Eisinga’s biografie De Hemelbouwer van Arjen Dijkstra grondig af. Dijkstra, directeur van het Groninger Universiteitsmuseum en gespecialiseerd in de geschiedenis van de wetenschap, schreef in heldere, toegankelijke taal ‘het ware verhaal’ over Eisinga en zijn tijd. Read the rest of this entry »
De slapstick van prinses Irene
Boekbespreking door Sante Brun
aast Gordon, Ali B. en de Meilandjes
zorgt ons koningshuis sinds jaar en dag voor de nodige vermakelijkheden, met een sterk accent op de categorie ‘leedvermaak’. Afgelopen week hadden we weer zo’n voorstelling in dat grappige paleisje van de Raad van State in de knik van het Lange Voorhout naar de Kneuterdijk in Den Haag. Maar helaas moest ik die gebeurtenis verwijzen naar een tweede plaats, want ik las op dat moment het boek Om de liefde voor de troon van Daniela Hooghiemstra.
In dat boek komen vele vermakelijke aspecten van ons vrolijke koningshuis bijeen, met een apotheose die zonder veel knip- en plakwerk zou kunnen worden gebruikt voor een slapstick in de serie ‘My big fat Italian, Greek etc wedding’. Prinses Armgard en haar vriendje Pantchoulitchev en haar zoon Bernhard, koningin Juliana, prinses Stampvoet (Beatrix) en een hele stoet radeloze ministers en diplomaten: het gaat over aanloop en afloop van het huwelijk van prinses Irene met de fantast Carlos Hugo van Bourbon-Parma.
Zeer verrassend debuut
Boekbespreking door Sante Brun
eter laat dan nooit, zullen we maar zeggen. Ik bedoel daarmee mijn reactie op de roman Viktor van Judith Fanto, die begin vorig jaar uitkwam en kort daarna ook de Hebban literatuurprijs krijg. (Rare naam, die prijs? Niet als je weet dat ‘hebban’ het eerste woord is van dat ene zinnetje dat beschouwd wordt als de oudste geschreven tekst in het Nederlands, intussen duizend jaar oud, de tekst die begint met ‘Hebban ola vogela’, alle vogels hebben. Maar dit terzijde.)
Die prijs is geheel terecht, vind ik – want Viktor is nog steeds in de Nederlandse literatuur het opmerkelijkste romandebuut sinds lange tijd, en dat om diverse redenen.
Een mooie vriendschap
Boekbespreking door Sante Brun
e dachten niet dat het ooit nog eens nodig zou zijn een gedegen studie te schrijven over twee mensen, twee mannen die samen jaren lang het lot van tientallen miljoenen mensen in handen hadden – een lot dat velen van hen niet zouden overleven, tot zo groot mogelijke onverschilligheid daarover van die twee mannen. Maar de recente wereldgeschiedenis vertelt ons, dat we blijkbaar niets hebben geleerd. Dat de ene na de andere rattenvanger maar even op de fluit hoeft te blazen of de onnozele kinderen rennen hem achterna.
‘Revolusi’ samengevat in podcast
ind vorig jaar verscheen Revolusi, 300 jaar geschiedenis van Indonesië/voorheen Nederlands Indië tot de onafhankelijkheid, overeengekomen in 1949, door David van Reybrouck.
De gerenommeerde Belgische schrijver (hij behandelde ook Congo) heeft vijf jaar gewerkt om de allesbehalve vleiende waarheid over Nederlands kolonialisme zo goed mogelijk boven tafel te krijgen.
Het boek is samengevat in een podcast van vijf afleveringen van telkens ongeveer een uur, uitgegeven door de VRT in samenwerking met het journalistencollectief De Correspondent.
Klik hier om met het beluisteren te beginnen. Read the rest of this entry »
Franzens Amerikaanse meesterwerk
Boekbespreking door Sante Brun
onathan Franzen had, naar 
verluidt, zijn schrijverscarrière al afgesloten. Dat bescheiden rijtje boeken, dar was het dan, er zat niks meer in.
Maar als je aan alle kanten bent uitgeroepen tot de beste levende Amerikaanse romancier, dan heb je natuurlijk een verplichting. Dus: na een paar jaar doodse stilte is er ineens een nieuwe roman, Crossroads. Zonder meer de beste tot nu toe, zeg ik maar meteen.
Het stramien kennen we een beetje van Franzen: een oer-Amerikaanse middenklassefamilie waarin het onderling een beetje gist – dat lijkt in het begin mee te vallen maar halverwege het werk barst de etterbuil open. Tot een echte catastrofe leidt het (nog) niet en al helemaal niet in Crossroads. Met enkele onderlinge brieven wordt niet alles opgelost, maar iedereen heeft zich neergelegd bij het kennelijk onvermijdelijke, al is daar wel enige inschikkelijkheid voor nodig, die, wat mij betreft, de kiem in zich draagt van een rampzalige herhaling van zetten.
Die wij ongetwijfeld te zien zullen krijgen, want Crossroads is het eerste deel van een trilogie. Read the rest of this entry »
Russische dreiging maar dan anders
en boek moet ooit afgesloten worden, 
wil het verschijnen. Russenangst van Tony van der Meulen kwam op 21 september uit. Sindsdien is de energiecrisis aan de dag getreden en Vladimir Poetin, de Russische president, als het aan hem ligt voor eeuwig, haastte zich Europa kenbaar te maken dat hij klaar staat, via Nordstream 2 meer dan de huidige 40% aan het Europese gasnet te leveren.
Poetin aan de kraan. Er zijn mensen die daar niet gerust op zijn: 35% van de Nederlanders volgens instituut Clingendael, onder wie de journalist Tony van der Meulen. En hij weet zijn opvatting over de hernieuwde Russische dreiging – want daar gaat het hier om – met z’n boek uitstekend te onderbouwen. Read the rest of this entry »
Grootse biografie van een groot man: Philip Roth
Boekbespreking door Sante Brun
et
enige moeite ben ik door de biografie van Philip Roth, geschreven door Blake Bailey heengekomen. Niet zozeer omdat het geen boeiend of indrukwekkend verhaal is, maar omdat het meer dan een kilo weegt en dus niet in bed, in de wachtkamer bij de dokter en onderweg in de trein gelezen kan worden.
Maar dit terzijde.
Philip Roth is mijn boven alles uit torenende favoriete romanschrijver van de wereld en als dat te groots is: dan van de Verenigde Staten.
Het beste en laatste boek van Hans Fallada
Boekbespreking door Sante Brun
e Duitse
schrijver Hans Fallada is vooral bekend geworden door zijn roman Kleiner Mann, was nun, uit het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw. Ik weet dat ik het op de literatuurlijst voor Duits op de hbs had, maar ik kan me er niets van herinneren. Bij een bezoek aan een fijne boekhandel in Aken zag ik van dezelfde schrijver in de ramsjbak de roman Jeder stirbt für sich allein, een gebonden uitgave uit 2018. Van Wikipedia vernam ik dat dat de zoveelste druk was van een uitgave uit 2011 naar de oorspronkelijke tekst uit 1947. Een kleine half miljoen exemplaren gingen sinds 2011 over de toonbank. Vreemd eigenlijk, dat je zulke feiten uit Duitsland in Nederland nooit verneemt.
Te meer omdat het toeval wil dat er een eigenaardige parallel is tussen dit boek en De Avonden van Gerard Reve. Die schreef dat boek op aanraden van zijn psychiater in 1946-1947. Fallada schreef zijn laatste roman in vier weken tijd in 1946-1947 in het psychiatrisch ziekenhuis Charité in Berlijn. Verder houdt de vergelijking wel op.
Van Grunberg zijn we nog niet af
Boekbespreking door Sante Brun
lke keer – zo eens 
in de twee jaar – word ik weer verrast door ‘de nieuwe Grunberg’. Volgens mijn beperkte brein springt hij zonder veel lijn van het ene onderwerp naar het andere, en zorgt meteen ook dat stijl en dictie weer zijn veranderd, meestal ook verbeterd. Maar helemaal (op die manier) snappen doe ik geen enkel boek. En dit dus ook niet. Als ik dat al zou willen.
Ik zie het ook weer bij de roman De dood in Taormina. Ik zie het ook bij andere besprekers van het boek, die allemaal grijpen naar het stijlmiddel ‘de kunstenaar heeft eigenlijk bedoeld…’.
Nauwelijks iets meemaken
Boekbespreking door Sante Brun
e hebt 
van die mensen die voor hun vakantie naar een in de Atlantische Oceaan gelegen eiland vliegen, dat ooit is ontstaan door vulkanische activiteit en die, als die vulkaan dan na vijftig jaar weer eens uitbarst, zich bij de reisorganisatie beklagen dat hun vakantie aldus verpest is en dat ze naar huis willen.
Dat ze zojuist, zonder bijbetaling, de spectaculairste vakantiegebeurtenis van hun leven hebben meegemaakt, iets waar veel mensen hun hele leven, al dan niet bewust, naar hebben uitgekeken, dat dringt blijkbaar niet tot ze door. Ikzelf raakte al opgewonden bij de tekst in Mexicaanse hotelliften: ‘Bij aardbeving en brand lift niet gebruiken’.
Zo heeft iedereen wel eens iets.
Bekentenissen in Ierse kroegen
Boekbespreking door Sante Brun
isschien is Ulysses 
van James Joyce inmiddels wel een genre op zich geworden – een etmaal in het leven van één hoofdpersoon, al is dat natuurlijk een behoorlijke kale omschrijving – maar hoe dan ook: om vast te stellen of dat werkelijk zo is heb ik gewoon te weinig gelezen. De omschrijving die ik daarnet gaf kan trouwens slaan op enkele recente uitgaven als Kwaadschiks van A,F.Th. van der Heijden en op Ik ben er niet van Lize Spit.
Maar als, dan voldoet Love, het nieuwste boek van de Ierse schrijver Roddy Doyle, in ieder geval aan dat criterium (al is het etmaal gekrompen tot tien uren) en het voldoet aan nog een aantal aspecten van Ulysses meer: het speelt zich af in Dublin en het behelst een relaas van een kroegentocht door twee echte Dubliners, Joe en David, die in die tien uur meerdere keren dronken en weer nuchter worden, zoals het hoort. En in een fenomenale dialoog hun niet altijd even florissant verlopen huwelijks- en liefdesleven bespreken. En over hun filosofische kijk op leven en dood, want is dat is in Ierse setting ook essentieel.
Mens wordt ooit onsterfelijk (maar wij dus niet)
Boekbespreking door Sante Brun
edereen slikt wel eens een pilletje. Ik bedoel die pilletjes die je bij de drogist krijgt, pilletjes die je geen geneesmiddel mag noemen maar voedingssupplement. Vitamines, mineralen. Sommige mensen, ik bijvoorbeeld, kijken af en toe een beetje argwanend naar de bijwerkingen van die producten, het internet staat er vol mee. Zo ben ik onlangs gestopt met vitamine B12, omdat uit een bloedonderzoek (voor een ander doel) bleek dat ik daar veel te veel van in het bloed had. Maar verder denkt de hypochonder: baat het niet het schaadt ook niet. Wat zeg ik? Ik meen te weten dat het feit dat ik sinds jaar en dag dagelijks 75 microgram Vitamine D tot mij neem mij grotendeels, niet helemaal, beschermd heeft tegen Covid 19.
‘Der Vulkan’: grootse roman over ballingschap
Boekbespreking door Sante Brun
aarom blijven we toch steeds de allernieuwste romans aanschaffen, die we voor een belangrijk deel zuchtend halfgelezen wegleggen – wat een waardeloos boek – ?, terwijl, laten we zeggen: uit de laatste 150 jaar – talloze grootse romans ongelezen blijven.
Zo kwam ik in een grote ramsjbak bij de Mayersche Buchhandlung in Aken de roman Der Vulkan van Klaus Mann tegen (Ik kan het niet laten: perfect gebonden boek van 650 pagina’s voor 6 euro 50, de eerste Nederlandse vertaling uit 2018 kost 26 euro). Terwijl de eerste druk toch in 1939 uitkwam bij… Uitgeverij Querido in Amsterdam, die een afdeling had – Querido Verlag – die gespecialiseerd was in Duitstalige uitgaven die onder het naziregime niet in Duitsland uitgegeven konden worden.
Nogmaals Berlijn versus de DDR
Boekbespreking door Sante Brun
ien jaar deed de Duitse schrijfster Juli Zeh over haar magnum opus, Unterleuten, en haar succes was groot en terecht. In Duitsland heerste in 2010, het jaar waarin het boek speelt, een tweespalt die je rustig uniek mag noemen: de moderne metropool Berlijn, die in alle positieve en negatieve ontwikkelingen van de 21ste eeuw meedraait, tegenover het omringende gebied dat als het ware in 1945 is stil blijven staan en sindsdien alleen maar achteruit is gekacheld.
A.F.Th. begrijpt de vrouwen misschien toch niet
Boekbespreking door Sante Brun
e discussie is, voor zover ik er
kennis van heb kunnen nemen, al een beetje geluwd. Ik bedoel de discussie over de vraag of een auteur met de statuur (en de gestalte) van Adri van der Heijden, pardon: A.F.Th. in staat moet worden geacht de liefde tussen twee vrouwen op geloofwaardige wijze in een roman gestalte te geven. Opgelucht kan ik melden dat ik het ook ex libris niet weet, hoewel het volgens mijn water misschien wel gewoon echte liefde kan zijn, en daar heb ik dan weer wel enige ervaring in. Adri maakt het zich niet eens erg gemakkelijk; de vrouwen in zijn nieuwste roman Stemvorken zijn niet lesbisch van huis uit, zijn halverwege de veertig en ze hebben allebei met dezelfde man een min of meer lange ook seksueel getinte relatie.