ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Geschiedenis’
Bonusje 50 jaar geleden
februari 24th, 2012 | 
Author: 
Heel toevallig stuitte ik op bijgaand ietwat ironisch berichtje in de Leeuwarder Courant van 22 februari 1962 (rubriek Gehoord en Gezien). Een bonusje van vijftig jaar geleden. Hoewel, duizend gulden was toen best een aardig bedrag. Ik meen dat ik 350 per maand ving, of zoiets. PvdA-burgemeester Mr. A.A.M. van der Meulen was ‘n wat houterige figuur, wiens enige hobby roeien op het Pikmeer in Grou was. In Leeuwarden werd hij smalend aangeduid als salonsocialist.
Posted in 
Een dorp schrijft zijn geschiedenis op
Door Guido t’Sas
Spoordonk is oorspronkelijk een gehucht onder de gemeente Oirschot, tevens behorend tot de parochie van Sint Petrus Banden aldaar. In 1936 werd het een zelfstandige parochie met een eigen kerk: overeenkomstig de toen geldende hype toegewijd aan de Heilige Bernadette Soubirous, de zieneres van Lourdes.
<- Bruidspaar in de eerste helft van de vorige eeuw in Oirschot.
Die Bernadettekerk, ontworpen in een landelijke stijl met zowel romaanse als gotische elementen – ze heeft iets Breugheliaans – door J.M. Rats, bestaat dus meer dan 75 jaar en dat was voor een groep inwoners/parochianen aanleiding een boek te maken, waarin de hele geschiedenis is opgeschreven en met uit de schoenendozen opgedolven foto’s in beeld gebracht. Van de parochie wel te verstaan en dat verhevigt in deze tijd van steeds sneller voortschrijdende ontkerkelijking het belang..
IJsbaan (2)
Die ijsbaan van de Vereniging IJsvermaak in Ginneken (waarvan rechts het allang afgebroken paviljoen) vertegenwoordigt toch wel een flinke hap van mijn jeugdherinneringen, realiseer ik me nu. Zo denk ik aan de tijd na de oorlog dat het bedijken van dit stuk Bouvignewei een project was van de DUW. Afkorting van ‘Dienst Uitvoerende Werken’ ten behoeve van werklozen. Niet echt verheffend. Ze werkten met schoppen en van die karretjes op rails en dat trok vooral mijn aandacht, spoorfanaat die ik was.
Beatrix met hoofddoek niet nieuw
 |
Beatrix met een hoofddoek is helemaal niet nieuw. Een foto uit ca.1950, toen ze nog prinses was. Klik op de miniatuur voor de volledige weergave. |
Even lekken a.u.b.
Historicus Jan de Roos heeft bij de bestuursrechter bot gevangen, met zijn verzoek tot volledige openbaarmaking van het dossier Klaas Carel Faber ->, de oorlogsmisdadiger die in 1952 uit de Bredase koepelgevangenis ontsnapte en sindsdien zijn straf in Duitsland niet uit zit.
Minister Ivo Opstelten, weigert De Roos inzage van een gedeelte van dat dossier ‘omdat dit de relatie met Duitsland zou schaden’. De rechter is daarin mee gegaan. Laat ik eens proberen uit te leggen, waarom ik hieraan een vieze smaak overhoud.
Nieuw jeugdboek Ruggenberg oogst niets dan lof
 |
IJsbarbaar, de pasverschenen vierde historische jeugdroman van Rob Ruggenberg uit Best oogst niets dan lof, zowel van jonge lezers als van recensenten. Ruggenbergs werk wordt vaak vergeleken met dat van Thea Beckman en daarbij steekt het niet ongunstig af, eerder het tegendeel. Het wordt tijd voor een belangrijke jeugdboekenprijs! |
Een ‘klassieke’ leraar
Verhalen over afbrokkelend gezag van docenten in de klas en het pestgedrag van leerlingen, is voor mij aanleiding een column uit maart 2007 op te diepen over een leraar klassieke talen uit mijn tijd op het Onze Lieve Vrouwe Lyceum in Breda.
‘Op Schoolbank.nl zag ik een foto van klas 6 gymnasium beta, 1963 en 1964. Dat is na mijn tijd. Verrassing: meegeportretteerd als klasseleraar: “de heer Pouleyn”.
Dr. P.C. Pouleyn! Mijn leraar klassieke talen rond 1952. Hij moet minstens 25, misschien wel 30 jaar voor de klas hebben gestaan, want mijn oudste broer wist nog verhalen uit de jaren dertig over Pouleyn te vertellen.
Die verhalen waren niet positief, want Pouleyn schijnt toen op het genante af te zijn gepest. Ik zeg maar vast dat dat in mijn tijd absoluut niet het geval was – integendeel. Ik heb nauwelijks leraren gekend die populairder bij de leerlingen waren dan hij.’
Verder op Manieren — Voorpagina hhBest
Zevensprong
Telkens als ik iets lees of hoor over die Klaas-Carel Faber <- de oorlogsmisdadiger die op tweede kerstdag 1952 ontsnapte uit de Bredase koepelgevangenis – beter bekend als De Paraplu – moet ik weer denken aan De Zevensprong. Vanuit mijn uiteraard niet geheel betrouwbare geheugen, meen ik te weten dat hij bij die vlucht deel uitmaakte van een groep van zeven. ‘Heb je wel gehoord van de zeven, de zeven’ etc.
Verder op Manieren
Gedoe om een dorpswapen
Een Bredase wethouder van erfgoed wil het stadsdeel Ginneken, ooit een zelfstandige gemeente, zijn wapen (sinds 1744!) afpakken. Op grond van een waandenkbeeld. Over een koe en het rooster van de heilige Laurentius.
Lees de column op Manieren
De verhalen bij de stenen
Podcasterij BestWest, aflevering 95, door Guido t’ Sas
Wat heb je aan monumenten, aan al die stenen, zonder dat je het geringste weet over hun rol in de samenleving van onze voorouders? Ja, daar hebben we onze geschiedenisboeken, ons beeldarchief, gelijk dat in Hilversum en onze musea voor zou je denken. Maar de ‘petite histoire’ de bescheiden wetenschap van de betrokkenen, dreigt verloren te gaan, waardoor die monumenten ons en onze kinderen steeds minder te vertellen hebben.
<-De schoorsteen is het enige wat er van de Bestse klompenfabriek is overgebleven.
Dat heeft Erfgoed Brabant, een samengaan van de Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening, de Brabantse Museumstichting en de Stichting het Brabants, goed begrepen. Zij heeft het woord bij de stenen gevoegd, of in goed Brabants, zoals ik het ongeveer in het tijdschrift In Brabant las: de stories at the stones.
Kijk- en luistergeld
In de VPRO Gids staat een interview met een man die vroeger bij de mensen thuis controleerde of ze hun kijk- en luistergeld wel hadden betaald. Dat kan nu. Ik herinner mij, ooit eens bij de betrokken rijksdienst te hebben gevraagd, of ik ’n keer met zo’n man mee mocht voor een verhaal. Niet dus. Kwestie van privacy. Toen al.
In de jaren vijftig, toen het alleen nog om kijkgeld ging, haalde men periodiek een radiozegel <- bij het postkantoor; die zegels werden op een kaart geplakt, die ‘in de nabijheid van het radiotoestel’ diende te worden bewaard.
Verder op Manieren
R.-k. Kerk ‘stimuleerde’ vakbond
In de Wegener kranten lees ik weer eens een verhaal van hele en halve waarheden – deze keer over de vakbondsgeschiedenis – waarbij het, o zo makkelijk inschakelen van ‘deskundigen’ tot op academisch niveau, de schrijver van de wal in de sloot lijkt te doen belanden.
Verder op Manieren
Markiezin
Op NOS.nl is het volgende bericht te lezen. ‘Begin volgende maand wordt in Pennsylvania de oudste nog rijdende auto geveild. De Dion Bouton et Trepardoux Dos-a-Dos Steam Runabout is gebouwd in 1884 en heeft de bijnaam “La Marquise”.’
Hoe de auto in de VS terecht is gekomen, staat er niet bij. Misschien wel als oorlogsbuit. Ik moet even denken aan een mededeling in het boek D-day van Antony Beevor, waarin een gedachtenwisseling tussen een Amerikaanse bevrijder en een Franse burger wordt weergegeven. De Amerikaan liet zich nogal laatdunkend uit over Frankrijk, maar kwam geheel tot inkeer toen de Fransman hem erop wees, dat in zijn land zowel de auto als het vliegtuig was uitgevonden.
Verder op Manieren
Gemengd of niet gemengd
Na de lagere school ging ik naar de hbs bij de Jezuïeten van het Canisius College, die in het schoolreglement hadden staan: ‘Tegenover het dansen der leerlingen, anders dan in strikt familieverband, staat het college zeer afwijzend’. Vierhonderd meter hoger op de Berg en Dalseweg stond Mater Dei, een middelbare school voor meisjes – naarmate wij jongens ons bewust werden van van alles, groeide in en tussen ons een broeierig soort van belangstelling, waarbij de grootste durvers toonden, dat je meisjes van die school gewoon kon aanspreken en dat ze vaak ook wat terugzeiden.
Wat deed ik op 13 augustus 1961?
Op 13 augustus 1961, wat deed ik toen? Ik was bijna twee jaar leerling-journalist, ik was, denk ik, redacteur binnenland met permanente nachtdienst en ik was stikjaloers op de collega’s van buitenland, die de Muur mochten verslaan. Die Mauer der Schande. Die collega’s waren tevens volledig op de hand van de NAVO en ik was behalve 23 jaar ook van de weeromstuit een soort communist. Dat betekende trouwens niet dat ik me kon voorstellen dat de DDR een muur dwars door Berlijn bouwde.
Verder op SanteLOGie
Meer dan twee eeuwen oude drukkerij failliet
Broese & Peereboom ook 120 jaar uitgever Bredasche Courant
De 227 jaar oude drukkerij Koninklijke Broese & Peereboom, gevestigd aan het Spinveld in Breda Noord, is failliet. De curator bekijkt de mogelijkheid van een doorstart, maar het zicht daarop lijkt even hopeloos als dat op de genezing van de filosoof en dichter J.W. von Goethe, waarover de door deze drukkers uitgegeven Bredasche Courant op 9 december 1830 berichtte:
‘Duitschland. Weimar, den 26 November. Heden is de geheimraad Goethe door eene ernstige bloedstorting gevaarlijk aangetast, en laat weinig hoop op zijn leven over.’
Goethe redde het overigens nog tot maart 1832.
Geen stilettohakken in Versailles
In het radioprogramma OVT, over de ‘onvoltooid verleden tijd’ op zondagmorgen, van de VPRO, meldt een ‘deskundige’, dat de twee jaar jongere broer van de Franse koning Lodewijk XIV, Philippe, aan het hof te Versailles, op stilettohakken liep.
Zelfs niet avant la lettre. De Zonnekoning, die tamelijk klein van stuk was, heeft de hoge hakken-mode daar, als zoveel andere modes, zelf ingevoerd. Maar hij noch zijn omgeving liep op schoenen met dunnere hakken dan die van het afgebeelde (zeventiende eeuwse) exemplaar. De vloeren in het paleis van Versailles zouden het evenmin hebben verdragen als de hedendaagse parketvloeren.
Boeven van weleer
Er is ‘n hoop te doen over Jan Pieterszoon Coen, van wie een trots standbeeld het plein De Rode Steen in zijn geboorteplaats Hoorn domineert: in de gouden eeuw gouverneur-generaal van Nederlands Oost-Indië, maar ook zeer bedreven in het bloedig uitschakelen van wie toen inlanders werden genoemd. De weerzin tegen deze tot dusver verdoezelde karaktertrek drijft het Hoornse stadsbestuur er toe, bij wijze van compromis, de tekst op de sokkel van dat standbeeld enigszins te kuisen.
Zo weet ik er nog wel ‘n paar. Ook bepaald geen lieverdje was de aanvoerder van de Watergeuzen in de Tachtigjarige Oorlog, de Limburger Willem II van der Marck, heer van Lumey <- bijgenaamd Het Everzwijn. Hij is vooral bekend als de veroveraar van Den Briel (toen Alva op 1 april 1572 z’n bril verloor), maar is ook verantwoordelijk voor onder meer de moord op 19 monniken uit Gorinchem. Men leze het Geuzenboek van Louis-Paul Boon voor interessante details hierover, die tot dusver niet in de geschiedenisboekjes voorkwamen.
De complete column staat op Manieren
Het hoofd ontbloten
De van oorlogsmisdaden verdachte Mladic, maakte een weigering om zijn baseballpet af te zetten tot onderdeel van zijn luidruchtig provocerend gedrag tegenover het Internationaal Gerechtshof. Al gaf hij wel als reden op dat hij het koud had.
Het is voor het eerst sinds jaren, dat ik weer eens verneem over het afnemen van hoed of pet als uiting van respect. Het hoofd ontbloten.
Verder op Manieren
Knokken voor regionale orkesten niet nieuw
Het Brabants Orkest moet zien, structureel (dat wil zeggen jaarlijks) drie miljoen bijeen te scharrelen, wil het in zijn huidige vorm kunnen voortbestaan. Dat ziet er somber uit. Somberder nog dan pakweg 60 jaar geleden, toen de regionale orkesten, aangevoerd door de onvolprezen musicoloog Wouter Paap, een emancipatorisch proces doormaakten. In die tijd kon er, door randstadbril bekeken, uit ‘de provincie’ niets fatsoenlijks voortkomen.
Verder op Manieren
Tijdschrift ‘Brabants’, no. 30, juni 2011
Facsimile van een artikel over Henri t’Sas, de Brabander die vooral Zuid-Nederlander was. Uit: Brabants, kwartaaluitgave over Brabantse taal, literatuur, muziek, dialect en naamkunde. Jaargang 8, nummer 2 (serienummer 30), juni 2011