hhBest – Sinds 1996

 
at weten wij Nederlanders eigenlijk van het wedervaren van het zuiden (het tegenwoordige België) voor en vooral na het einde van de Tachtigjarige Oorlog in 1648? Wordt er bij het geschiedenisonderwijs nog aandacht besteed aan deze fases van het verleden, dan is het vooral Holland wat de klok slaat. Willem van Oranje, ja. Hij is, nadat hij was vermoord, in een grafkelder te Delft gelegd, omdat Breda – zijn stad – door de Spanjaarden was bezet. Aan die beperkte kennis is op een effectieve manier iets gedaan met een boek van Vincenzo de Meulenaere, gewijd aan het door brand verloren gegane Paleis op de Coudenberg in Brussel. Daar voltrok zich het hofleven in het tijdperk van wat consequent ‘de Habsburgse Nederlanden’ wordt genoemd.

Historicus De Meulenaere noemt het Brusselse paleis (ondertitel van zijn boek Coudenberg) ‘het verdwenen Versailles van België’ en dat is niet zomaar een vondst. Kenmerk van dit soort gebouwen – en qua omvang en luxe deed Coudenberg niet voor dat van de Franse koningen onder – was immers het benadrukken van wat we kunnen samenvatten als de feodale macht.

De voorkant van ‘Coudenberg’ wordt gesierd met de repro van een schilderij, gemaakt door Jan Brueghel de Jonge. Deze staat op Wikipedia.

In de nacht van 3 op 4 februari 1731 veranderde het eeuwenoude paleis, waar zich scènes hadden afgespeeld als de troonsafstand in 1555 van keizer Karel V, door brand in een ruïne. Typerend is wellicht dat van een onafhankelijk onderzoek naar de oorzaak eigenlijk geen sprake was. Begon het in de paleiskeuken, of was een hofdame vergeten kaarsen te doven, die vervolgens omvielen? Hoe het zij, Brussel dat zich sinds Filips de Goede ‘prinselijke stad’ noemde, was gewond en dat deed zich tot in de eerste helft van de vorige eeuw voelen.

Kunstverzamelaars

De grandeur van het Coudenbergpaleis werd niet in de laatste plaats bepaald doordat de Habsburgse landvoogden (mannen èn vrouwen!) fervente kunstverzamelaars waren. De boventoon voerde wat dat betreft de zeventiende-eeuwse Oostenrijkse aartshertog Leopold Wilhelm die uiteindelijk zijn privécollectie schilderijen van Vlaamse, Duitse en Italiaanse meesters uitbouwde tot 1400 stuks. Die zijn van de ondergang gered, doordat hij ze meenam naar Wenen, waar ze tot vandaag te zien zijn in het wereldvermaarde Kunsthistorisches Museum.

Dat alles is in ‘Coudenberg’ te lezen, een uiterst toegankelijk boek, mede dankzij de journalistieke stijl in tekst en opmaak. Vincenzo de Meulenare die op het social medium X als DM-Vincenzo een graag gezien account heeft, maakte zodoende een boek dat door menigeen als ‘onthullend’ zal worden ervaren.

.

Een reactie op “Geschiedenis van een afgebrand Brussels paleis”