ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Boeken’
Gruwelijk verhaal is nog zacht gezegd
november 18th, 2020 | 
Author: Boekbespreking door Sante Brun
ij het lezen van Mijn lieve gunsteling, het nieuwste boek van Marieke Lucas Rijneveld, dwaalden mijn gedachten geregeld af. Uiteraard naar De Avond is Ongemak, omdat enkele gebeurtenissen in het leven van het meisje dat in beide boeken een hoofdrol speelt ook beschreven worden of althans opduiken in dit boek – zoals de dode broer – maar ook iets heel anders: ik moest denken aan het boek van de Brits/Amerikaanse auteur Frank Harris uit 1910, genaamd My Life and Loves – ik zag trouwens tot mijn verbazing dat dat boek, dat lange tijd voor pornografie werd versleten, vorige maand in een nieuwe, geïllustreerde editie is uitgekomen.
Posted in 
Over schrijven, uitgeven, lezen
Boekbespreking door Sante Brun
l vaker heb 
ik hier gewag gemaakt van mijn afkeer – nou, afkeer – van vertaalde boeken. Als het enigszins kan, lees ik liever het origineel. Maar ja, met Japans of Russisch of zelfs Frans en Zweeds kan dat wel eens een probleem zijn.
Ook een aantrekkelijk aanschafprijs geeft nog wel eens de doorslag. Onlangs kwam de reeks Klassieken van L.J. Veen voor een schappelijk tarief op de markt en daar heb ik me aan gewaagd.
Hart der Duisternis (Heart of Darkness) van Joseph Conrad vond ik een bijzonder boek, de vertaling van Bas Heijne is uitstekend en ik heb nog nooit een dergelijk beeld voor ogen gehad van het oerwoud als zo’n levend voorwerp met die vijandige duistere stilte.
Zojuist heb ik naast me neergelegd: Als op een winternacht een reiziger (Se una notte d’inverno un viaggiatore) van Italo Calvino. Ik kende al veel werk van deze modernistische Italiaan, tevens een telg uit het ‘geslacht’ van Italiaanse absurdisten en neorealisten dat zijn stempel drukte op de Italiaanse literatuur van de twintigste eeuw. Read the rest of this entry »
Een ten onrechte vergeten familiesaga
Boekbespreking door Sante Brun
a wat reconstructiewerk 
kom ik tot de slotsom: Gabriele Tergit begon al in de vroege jaren dertig van de vorige eeuw in Duitsland aan haar familiesaga Effingers, schreef eraan verder nadat ze naar Praag en vervolgens naar Palestina was gevlucht en maakte het verhaal van de joodse families Effinger en Goldschmidt-Oppner af in Londen. Het boek eindigt in 1942 met een dramatische afscheidsbrief, in 1948 voegde Gabriele, inmiddels met de Britse nationaliteit, er nog een nogal ironische epiloog aan toe en begon toen met dat boek van bijna 900 pagina’s een wanhopige zwerftocht langs vele Duitse uitgeverijen. Tot het uiteindelijk in 1951 uitkwam bij een uitgever die op dat moment de boekerij van Springer Verlag had overgenomen. Het werd nog eenmaal herdrukt in de jaren tachtig, en is nu weer verschenen bij de Duitse tak van Random House.
Mussolini als de Man van de Voorzienigheid
Boekbespreking door Sante Brun
iermaal 
werd in 1926 een aanslag gepleegd op Benito Mussolini, en hij had het toch al niet echt geweldig. Hij bleek bijvoorbeeld te lijden aan een zweer aan zijn twaalfvingerige darm, het duurde een hele tijd voor de artsen er achter kwamen en daarna ontstond een lange en uiteindelijk onbesliste discussie: opereren of niet. Het tweede deel van de trilogie M van Antonio Scurati, met als ondertitel l’uomo della provvidenza – de man van de Voorzienigheid – begint met een spectaculaire scène waarin de Duce in het kamertje waarin hij zijn minnaressen pleegt te ontvangen zijn ingewanden er zowat uitkotst, waarbij zelfs de kleuren van het braaksel – grijs, groen, geel en rood – worden gespecificeerd. Read the rest of this entry »
Mary Trump wreekt haar vader
Boekbespreking door Sante Brun
ver het boek dat Mary Trump, nicht van de Amerikaanse president, enkele maanden geleden schreef is opmerkelijk weinig ophef ontstaan. Naar de oorzaak daarvan kan ik alleen maar gissen, hoogstens verwijzen naar andere boeken die tijdens Trumps presidentschap tot nu toe zijn geschreven ook weinig reactie teweeg hebben gebracht – buiten een enkele sneer van de betrokkene zelf op Twitter.
Toch is dit een opmerkelijk werkje. Om te beginnen al omdat de titel de lading niet of nauwelijks dekt. Die titel luidt: Too Much and Never Enough – How my family created the world’s most dangerous man. Met name die ondertitel vind je, al helemaal letterlijk, niet in het boek terug. In het boek rekent Mary Trump vooral af met haar familie en met name met Fred Trump, de vader van het stel. Het komt erop neer dat ze het opneemt voor haar vader, Freddy, Trumps oudere broer die het slachtoffer is geworden van zijn tirannieke vader die Mary omschrijft als een sociopaat.*) En passant deelt Donald ook in die diagnose.
Nog één keer 1913
Boekbespreking door Sante Brun
ls je dit hebt gelezen en daarna het boek zelf, dan kijk je verrast op bij de aankondiging van een vervolg. De titel zou je kunnen opvatten als een waarschuwing: 1913 – Was ich unbedingt noch erzählen wollte. Florian Illies heeft de verleiding niet kunnen weerstaan het succes van zijn boek 1913 nog eens wat verder uit te melken, denk je meteen; we zien dan opnieuw die hele parade van voornamelijk Duitse en Oostenrijkse kunstenaars (hoewel Picasso, Kafka en Marcel Proust etc niet mankeren) die allemaal een beetje geschift of minstens gewoon krankzinnig zijn, en die we kennen uit 1913
Liefde, ziekte en dood in Venetië
Sante Brun
f en toe moet je een geadoreerde, geïdealiseerde film nog eens terugzien. Zoals de veel bekroonde en zeer geroemde verfilming van de hand van de ook al aanbeden filmregisseur Luchino Visconti van het boek Der Tod in Venedig van Thomas Mann. Over dat boek zelf, dat gaat over de laatste dagen van de componist Gustav von Aschenbach, is ook al het nodige te vertellen – bijvoorbeeld dat het gaat over Gustav Mahler, de Duitse componist uit wiens werk een groot deel van de filmmuziek in Morto a Venezia, of eigenlijk Death in Venice (het origineel is Engelstalig) is geput, en waarvan het adagietto uit de Vijfde Symfonie al bijna een populair deuntje is geworden.
Alleen: als Venetië-liefhebber heb ik, nadat ik de film in de oorspronkelijke Engelstalige versie in 1974 had gezien, me aanvankelijk heel lang vergenoegd met de fragmenten die op Youtube te zien zijn. Vorig jaar kocht ik eindelijk de dvd, maar ben dezer dagen pas gekomen tot een vertoning op mijn eigen pc. Ditmaal in het Italiaans nagesynchroniseerd, in grote delen nagenoeg onverstaanbaar, maar gelukkig met Nederlandse ondertiteling. Read the rest of this entry »
Paul Theroux wordt Kameraad Schrijver
Boekbespreking door Sante Brun
at is nog eens echt ouderwets reisboek. Ouderwets in positieve zin bedoeld, haast ik me daar aan toe te voegen. Een van de belangrijke kenmerken van een goed reisboek: de reiziger kan het reizen niet laten.
Het dorpshuis in de geheime stad der Zapatistas, Coventic, Mexico.
Ik heb het nu over zo’n boek, van een schrijver die een halve bibliotheek reisboeken op zijn naam heeft staan: Paul Theroux, en dit nieuwste boek is getiteld On the Plain of Snakes, ‘Op de Vlakte der Slangen’, wat weer de vertaling is van de naam van de streek in de oeroude taal; het is eigenlijk de vertaling van een woord dat in het Spaans caracol luidt, slakkenhuis, en het is de naam voor een dorp, een nederzetting.
Italië moet verder zonder Montalbano
Boekbespreking door Sante Brun
e laatste jaren heb ik driemaal veel te vroeg afscheid genomen van een geliefde auteur. Daar was uiteraard Philip Roth, die na zijn ‘verscheiden’ op deze pagina alsnog drie boeken schreef, daar was Paul Theroux, die echt zelf had gezworen van het reisschrijven af te zijn maar die daarna een indrukwekkend boek over het Diepe Zuiden van de VS schreef en wiens verslag van een reis door Mexico al een paar weken op mijn nachtkastje bivakkeert.
En dan was er natuurlijk Andrea Camilleri; bij het verschijnen van zijn 22ste Montalbano veronderstelde ik dat het zijn laatste was, of eigenlijk op een na laatste want ik citeerde op 2 augustus 2014 Wikipedia.it, waar Camilleri zegt: ‘Ik heb Riccardino ingeleverd bij de uitgever op voorwaarde dat het pas wordt gepubliceerd als mijn alzheimer onomkeerbaar is geworden. Maar intussen zal ik, met mijn wilskracht en vastbeslotenheid nog intact, me blijven vermaken met het bedenken van nieuwe verhalen.’
Ademloos schrijven, voor de angst uit
Sante Brun
 aarten Biesheuvel is dood en dat is een slag voor mij, hoewel het voor hem een opluchting moet zijn geweest. Hij was 79 toen zijn vrouw, zijn steun en toeverlaat Eva Gütlich overleed, Maarten volstrekt hulpeloos achterlatend. Hij was ook nog eens bijna 81, een leeftijd waarvan ik kan meepraten, uit eigen ervaring. |
 Mijn boekenkast, afdeling Biesheuvel |
Een wonderlijk werkje uit 1923
Boekbespreking door Sante Brun
oe 
het boek ooit zelfs maar uitgegeven is kunnen worden is mij eerlijk gezegd een raadsel. En niet in smoezelig eigen beheer of zo, maar bij een ook in 1923 gerenommeerde uitgeverij, J.M. Meulenhoff, en als product van een vruchtbaar schrijverschap. Ik heb het over Een huwelijk in het jaar 2020 van de hand van Maurits Wagenvoort en het is me onder ogen gekomen omdat het begin dit jaar na 97 jaar een tweede druk mocht beleven in de reeks Klassieken van L.J. Veen, waarin bijvoorbeeld veel van het werk van Joseph Roth, Madame Bovary van Gustave Flaubert en Eline Vere van Louis Couperus.
Radetzkymars als treurmuziek voor een tijdperk
Boekbespreking door Sante Brun
ijdens 
het lezen van dit boek heb ik hem enkele keren gedraaid: de Radetzkymars, zoals uitgevoerd door de Wiener Philharmoniker op Nieuwsjaarsdag – een teken dat de K und K Oostenrijks-Hongaarse monarchie weliswaar dood is, maar het heimwee ernaar springlevend, vleesgeworden in het gedweeë Weense Spitzbürgertum, dat braaf klapt op het trage ritme van de beroemde mars van Johan Strauss Vater.
En het leeft, of leefde, niet alleen in Oostenrijk; in 1980 bezocht ik de grensstad Sopron in Hongarije, waar de stadsgids trots vermeldde dat het Kaiserlich & Königliches Reich weliswaar formeel niet meer bestond, maar dat Hongarije, uiteraard als grap, maar toch, er iets op gevonden had. Nog steeds K und K, maar nu in de betekenis van Kommunistisch und Kapitalistisch. (En vooral nationalistisch, zoals wij inmiddels weten.) Read the rest of this entry »
‘Voor de koffie koud wordt’
Boekbespreking door Sante Brun
ij mijzelf bespeur 
ik een toenemende belangstelling voor de Japanse literatuur. Dat begon vele jaren geleden met de roman Stille sneeuwval van Junichiro Tanizaki. Op zich een vrij conventionele roman over het wedervaren van een Japanse familie voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zoals je opmerkt was dat boek in Nederlandse vertaling beschikbaar. Dat is lang niet altijd het geval – uiteraard wel met Haruki Murakami, een vruchtbare schrijver die bepaald géén conventionele romans schrijft, maar diepzinnige boeken vol wonderlijke verschijnselen, die niettemin perfect passen bij Japan, dat geheimzinnige, ondoorgrondelijke eilandenrijk in het Verre Oosten.
De laatste jaren van Reinbert de Leeuw
e biografie door Thea Derks van de wereldvermaarde Nederlandse musicus en bevorderaar van de hedendaagse muziek Reinbert de Leeuw (2014) beleeft nu al zijn derde druk. Ze is uitgebreid met een beschrijving van de laatste jaren (en dagen) van deze in alle opzichten markante kunstenaar, die dit voorjaar op 81-jarige leeftijd overleed.
Andermaal blijkt van hoeveel betekenis het werk en de inzichten van De Leeuw voor het internationale muziekleven in de vorige eeuw zijn geweest; en nog. Niet uitsluitend aangaande de moderne muziek trouwens, zie zijn benadering van de Mattheus – en de Johannes Passie van Bach.
Thea Derks heeft ook een aantal relaties van De Leeuw weten te strikken voor het ophalen van herinneringen aan zijn persoon. De aanvulling op de biografie is tevens als apart boekje (Slotakkoord) verkrijgbaar.
Op woensdag 16 september komt Thea in Lokaal 42 in Helmond vertellen over wat zij noemt haar ‘Reinbertbio’, waaraan zij zeven jaar heeft gewerkt.
Uitgave Leporello.nl
Fabio, een jongetje om van te houden
Boekbespreking door Sante Brun
l 
eerder heb ik gewezen op een belangrijke stroming in de Italiaanse moderne literatuur, waarin de hoofdrol wordt gespeeld door kinderen van 12 tot 14 jaar. Meestal jongens, zoals in het werk van Niccolò Ammaniti – wiens laatste tot nu toe verschenen boek een meisje genaamd Anna als hoofdfiguur heeft, een dapper kind dat met haar kleine broertje alleen is komen te staan nadat de gehele wereldbevolking van 14 jaar en ouder gestorven is aan besmettelijke ziekte.
Sinds een aantal jaren heeft zich een nieuwe schrijver in het genre gemeld, Fabio Genovesi, die zijn werk tevens een sterk regionale tint heeft, in dit geval die van de westkust van Toscane, de Versilia. Jeugd moet je bij Genovesi iets ruimer nemen: soms zijn het ook adolescente jongens, vaak hebben ze iets met motoren, drugs, meisjes – niks aan de hand dus. Maar vaak hebben zijn romans wel absurdistische trekjes. Ook alweer zo’n typisch Italiaans verschijnsel in de literatuur.
Cromwell: Een aangrijpende trilogie
Boekbespreking door Sante Brun
et is alweer een hele tijd geleden dat ik de eerste twee delen van de Cromwelltrilogie van Hilary Mantel las.
Daar is deel 1, Wolf Hall, over de jeugd en vroege volwassenheid van Thomas Cromwell, en uiteraard over de manier waarop hij, zoon van een smid, een belangrijke en tot slot de belangrijkste adviseur van koning Hendrik VIII werd in de periode waarin de koning, omdat hij niet mocht scheiden van zijn eerste vrouw, de Engelse kerk losmaakte van de kerk van Rome en ‘voor zichzelf’ begon.
Over stukjes schrijven en daarna bundelen
oekjes 
met een verzameling columns: dat draait in de meeste gevallen uit op de conclusie: ‘Nou ik vond dat altijd wel een leuke columnist, maar als je een heel boek met die stukkies van hem/haar moet uitlezen dan ga je dat allengs toch een karwei vinden.’
Daar zijn uiteraard uitzonderingen op.
Ik pik er willekeurig twee uit.
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
Kadoke of: je moet toch wat
Sante Brun
In Moedervlekken kwamen we hem al uitvoerig tegen: de psychiater Kadoke (spreek uit Kadoké) die een ietwat originele opvatting heeft van de medische ethiek. Arnon Grunberg neemt hem opnieuw op sleeptouw in Bezette Gebieden – een roman die bij mij lekker binnenkwam en die ik minstens zo goed vind als zijn De Joodse Messias – uiteraard een totaal ander boek, maar ik geniet ook hier zeer van de onderkoelde ironische toon van de humor en de vanzelfsprekende absurditeiten in het verhaal.
Bewegen om stil te blijven staan
Sante Brun
ij bent een kolibrie, want net als de kolibrie steek je al je energie in stil blijven staan…’ Dit zegt zijn moeder tegen Marco Carrera, de hoofdfiguur van het nieuwe boek van Sandro Veronesi, met de titel Il colibrí. Marco is een jongen in Rome die aan het begin van de puberteit nog altijd klein van stuk is gebleven, waarop zijn ouders besluiten hem naar een dokter in Milaan te sturen die hem een hormoonkuur toedient, met het gewenste resultaat: hij groeit door tot zijn twintigste en loopt dan tegen de 1 meter 80. Maar die bijzondere behandeling laat ook vage sporen na die zijn hele leven lijken te bepalen.
Finse dagen zijn gauw voorbij
Sante Brun
et begint als een roman maar al gauw kom je erachter: het is een poging tot autobiografie. Die uiteindelijk, in het Fins vertaald, in de Finse boekhandel (Suomalainen kirjakauppa, als ik me niet vergis) terecht komt, gecompleteerd met een oproep aan de Finse Anna om zich bij de schrijver te melden, want hij heeft noch haar adres, noch haar telefoonnummer.
We hebben het natuurlijk over Finse Dagen van Herman Koch. De kans bestaat dat Anna, die inmiddels trouwens flink op leeftijd moet zijn – als ik snel goed reken: ze was in 1973, de eerste (en laatste) korte keer dat Herman haar zag en sprak 15 jaar, tel daar 47 bijna en voilà, over de zestig inmiddels – Hermans oproep onder ogen krijgt bestaat, gezien die Finse versie. Met haar huidige leeftijd houdt Herman dan ook wel rekening; dat Anna wellicht weerhouden zal worden door man, kinderen en kleinkinderen om contact op te nemen met haar grote liefde Herman. Al zei ze destijds in de nachtelijke sneeuw: I wait for you.