hhBest – Sinds 1996

Peter Stiekema

e zijn getuige van de snelste editie van de Tour de France sinds mensenheugenis.  Etappes worden afgelegd met gemiddelden van boven de 50 kilometer per uur.  De Tour in zijn totaliteit (tot de etappe naar de Mont Ventoux van vandaag,  dinsdag 22 juli) heeft een gemiddelde snelheid van 45 kilometer per uur. Natuurlijk, het materiaal is beter, (snellere fietsen, helmen en kledij, betere voeding) maar toch wekt het alom verbazing. Bovendien gaan er geruchten van hernieuwd dopinggebruik, zo dat al ooit uitgeroeid zou zijn. 

Doping en wielrennen: het is helaas onlosmakelijk met elkaar verbonden. De laatste pakweg tien jaar lijkt de wielersport een stuk schoner te zijn geworden, maar een nieuwe Duitse documentaire (Geheimsache Doping: Im Windschatten) schetst een ander verontrustend beeld. In de documentaire komt een aantal  klokkenluiders uit de wielersport aan het woord, anoniem uiteraard. De verklaringen van deze  getuigen staan in schril contrast met de verhalen dat de wielersport op de goede weg is en een stuk schoner is dan zo’n twintig jaar geleden zeg maar de periode Lance Armstrong. Die werd nooit op dopinggebruik betrapt, maar bekende wel en raakte zijn zeven tourzeges kwijt. Ook bekende Nederlandse coureurs als Michael Boogerd en Thomas Dekker bleken uit de dopingpot gesnoept te hebben, evenals heel veel anderen.  

Het nieuwe wondermiddel blijkt  AICAR te zijn, een dopingmiddel dat volgens de Duitse documentaire in poedervorm terug is in het peloton. Het middel circuleert al sinds 2012, zo meldt de Belgische krant De Standaard in de editie van 22 juli. De sterkste ploeg van het ogenblik is die van Tadej Pogacar. Het team dat onder leiding staat van een destijds beruchte dopinggebruiker, Mauro Gianetti. In de Ronde van Romandië van 1998 verdween de Zwitser plots uit de koers. Geveld door ernstige darmklachten, heette het toen. Later klapte dokter Gremioni van het ziekenhuis uit de biecht. Gianetti werd opgenomen omdat zijn dopingexperimenten bijna een fatale afloop hadden gekregen. Gianetti had geknoeid met het beruchte Perfluorocarbon (PFC), een alternatief voor epo dat zich nog in een experimentele fase bevond en in principe alleen onder die voorwaarden gebruikt werd in ziekenhuizen. Gianetti had het toch te pakken gekregen en het zonder aarzelen gebruikt.

Hij lag drie dagen in coma, vechtend voor zijn leven. Daarna bleef hij nog bijna twee weken op de afdeling intensieve zorgen met een blokkering van nieren en lever. Natuurlijk, hij kan zijn leven gebeterd hebben, maar zijn renners vliegen momenteel. Neem bijvoorbeeld de Belg Tim Wellens, Hij is dit jaar voor het eerst in dienst bij het UAE-team en werd een week voor de Tourstart Belgisch kampioen na een lange vlucht, waarbij hij Remco Evenepoel ver achter zich liet en won afgelopen zondag de etappe naar Carcassonne, eveneens na een lange solo. Na zijn komst naar UAE is hij aanzienlijk verbeterd ten opzichte van vorig jaar, maar dat kan natuurlijk ook aan betere trainingsmethoden liggen. 

Nog even terug naar AICAR. Volgens een klokkenluider wordt dit specifieke dopingmiddel nu op grote schaal gebruikt.  AICAR wordt gezien als het nieuwe EPO. Het zou in microdoseringen (kleine hoeveelheden) niet traceerbaar zijn bij dopingcontroles omdat het een lichaamseigen stof betreft.

Het is voor anti-dopingautoriteiten dan ook moeilijk om AICAR effectief op te sporen. Oliver Catlin, een Amerikaans dopingexpert, vond tijdens zijn onderzoek naar stimulerende middelen bovendien nog eens 166 andere middelen met een soortgelijk effect als AICAR. Slechts vier daarvan staan momenteel op de lijst van verboden producten. Al die anderen derhalve niet, dus als je er nu op betrapt wordt, ben je niet eens strafbaar. 
In de documentaire komen ook andere experts aan het woord, die wel degelijk geloven dat de sport schoner is geworden, zo meldt de website Wielerflits. De enorme sprongen die zijn gemaakt op performance-gebied, zijn volgens hen op andere manieren te verklaren. “We hebben het over talloze innovaties op het gebied van materiaal, aerodynamica, gewicht, fietsbeheersing, grip, comfort.’ Deze ontwikkelingen zijn veel belangrijker dan de voordelen van illegale middelen in het verleden, klinkt het. De Franse sportwetenschapper Pierre Sallett – in het verleden als inspanningsfysioloog werkzaam bij Tour-organisator ASO – kijkt met grote ogen naar het wielrennen van nu. ‘We kennen de limieten van het menselijk lichaam. We weten wat wel en niet mogelijk is. Er zijn zeker grijze gebieden, maar op een gegeven moment is iets zwart en dan is er doping in het spel. Daar ben ik zeker van.’