ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Een schrijver over een schrijver
1 januari 2020 | 
Geplaatst door: Boekbespreking door Sante Brun
elf had ik er nooit eerder van gehoord, zo ongeveer als laatste van de wereld: Martin Eden, roman van de Amerikaanse romancier Jack London, geschreven rond 1910. Je had het boek in meerdere films kunnen zien en er was ook in romans melding van gemaakt, maar dat heb ik dus allemaal gemist. Films niet gezien, romans niet gelezen.
Maar nu weet ik er dus alles van, nu het boek – nogal vrij bewerkt, zoals er ruiterlijk bij wordt bekend – verfilmd is door regisseur Pietro Marcello. Het speelt zich nu af in en rond Napels.
Korte inhoud: Martin Eden – een gecompliceerd personage, indrukwekkend vertolkt door Luca Marinelli – is al v vanaf zijn elfde zeeman. Hij is nu rond de 25. In de haven van Napels redt hij een jonge telg uit een half-adellijke familie (Orsini) van industriëlen van een pak slaag door een overvaller. Als dank wordt hij uitgenodigd voor de lunch bij die familie – prachtig hoe ingehouden onbehouwen hij de pasta met tomatensaus naar binnen werkt – en maakt daar kennis met de dochter Elena – zeg maar gerust dat het liefde op het eerste gezicht is.
De ontmoeting is voor Eden aanleiding om zijn leven te herzien. Hij wil schrijver worden. Daarvoor moet hij eerst leren lezen en schrijven, maar intussen schrijft hij er op los. Wat precies, dat is niet duidelijk, wat wel duidelijk is dat de uitgevers aan wie hij zijn werk stuurt het steevast zonder commentaar retourneren. Hij denkt dat dat komt omdat hij van de verkeerde komaf is, aangezien gearriveerde schrijvers allemaal uit burgerlijke milieus komen. Hij bekeert zich ook kortstondig tot het socialisme, maar als hij beseft dat socialisme de doodsteek is voor de individuele mens, voert hij er enige tijd actie tegen. Elena breekt met hem, onder druk van haar familie.
Maar als eindelijk een kort verhaal van hem door een tijdschrift wordt gepubliceerd breekt hij door en schrijft hij een indrukwekkend oeuvre. Een en ander maakt hem behoorlijk blasé, hij maakt zichzelf bewust onmogelijk voor zijn omgeving – zelfs het geld dat hij verdient interesseert hem niet zo erg. Als Elena weer wat gaat zien in de succesvolle schrijver, wijst hij haar bruut af.
Eenmaal een vechtersbaas uit de laagste regionen van de samenleving, altijd een vechtersbaas.
Op zich een eenvoudig verhaal. Maar er is een aantal dingen waardoor deze film enorme indruk maakt en de kijker met de nodige raadsels achterlaat.
Zoals gezegd speelt het verhaal van Jack London zich af rond 1910. Regisseur Marcello trekt zich daar weinig van aan. Je ziet scènes waarin de personages gekleed zijn naar de mode van 1910 of 1920, Elena is eenmaal te zien in iets uit de late jaren dertig. Eden zelf wordt in de loop van de film aanzienlijk ouder, we zien ook scènes waarin nadrukkelijk een Citroën DS (1955) te zien is en een Lancia Fulvia (1975). Tussen de ‘reguliere’ scènes zijn in sepiatinten gehouden stukken originele journaalfilm te zien: demonstraties, een varend dwars getuigd zeilschip dat gevaarlijk slagzij maakt, de stad Napels (en andere steden en landschappen) rond 1900. Hoewel niet echt duidelijk is wat de bedoeling ervan kan zijn, brengen ze de kijker toch in een bepaalde stemming.
Dat geldt zeker voor het feit dat de film geheel op 16-mm-film is opgenomen, waardoor de kleuren die van het begin van de jaren vijftig of zestig zijn.
Gaandeweg verwildert Martin Eden nogal, het lijkt of hij niet weet wie of wat hij of moet zijn; hij versjteert een persconferentie waarop hij geacht wordt een van zijn boeken aan te prijzen maar doet het tegendeel. Hij trekt zich steeds meer terug op zichzelf, vervreemdt de wereld om zich heen en loopt uiteindelijk de zee in – zoals ook Jack London deed.
Geplaatst in Boeken